Από την κτηνίατρο Βασιλική Α. Νταβλούρου
Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με την νόσο της Λεϊσμανίωσης ( πιο γνωστή ως Καλά-αζάρ ).
Πιο συγκεκριμένα όμως θα γίνει ανάλυση της αιτιολογίας, διάγνωσης, αντιμετώπισης και πρόληψης της νόσου στον ΣΚΥΛΟ, το κύριο ζωικό είδος που υποφέρει από αυτή τη νόσο στην χώρα μας.
Θα ήθελα να τονίσω ότι όπως όλα τα άρθρα αυτής της ιστοσελίδας, έτσι και το συγκεκριμένο, έχουν ως μόνο σκοπό την ενημέρωση ανθρώπων που ασχολούνται με κτηνιατρικά θέματα. Είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων είτε όχι. Δεν πρόκειται για επιστημονικά άρθρα που απευθύνονται σε ειδικούς του κλάδου. Γι'αυτό και η γλώσσα που χρησιμοποιώ είναι όσο το δυνατό πιο απλουστευμένη προκειμένου να γίνεται κατανοητή. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως όσα αναφέρονται, δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα. Για κάθε άρθρο που δημοσιεύω σε αυτή την ιστοσελίδα γίνεται μια πολύωρη προετοιμασία-μελέτη και χρησιμοποιούνται πολλές έγκυρες επιστημονικές πηγές, σε συνδυασμό με την προσωπική μου γνώση και εμπειρία όλων των χρόνων ενασχόλησής μου με την κτηνιατρική επιστήμη. Στο τέλος κάθε άρθρου αναφέρονται οι πηγές από τις οποίες δανείστηκα τη γνώση για να σας τη μεταφέρω.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ Η ΛΕΪΣΜΑΝΙΩΣΗ?
Καταρχήν η σωστή ονομασία της νόσου του σκύλου στην Μεσόγειο, είναι ΛΕΪΣΜΑΝΙΩΣΗ και όχι ΚΑΛΑ-ΑΖΑΡ.
Kala-Azar είναι η ίδια νόσος, που οφείλεται σε διάφορα είδη παρασίτων της οικογένειας- Leishmania- (κυρίως Leishmania donovani) και ενδημεί στην Ασία (κυρίως Ινδία), Αφρική (κυρίως Σουδάν), Νότιο Αμερική (κυρίως Βραζιλία).
Kala-Azar σημαίνει μαύρη νόσος ή μαύρος πυρετός. (Kala= μαύρη στην Σανσκριτική Ινδική γλώσσα, Azar =νόσος στην Περσική γλώσσα).
Και για την ιστορία, το όνομα Λεϊσμάνια (Leishmania) δόθηκε στο παράσιτο προς τιμήν του Βρετανού παθολόγου που πρώτος το περιέγραψε το 1903, William Boog Leishman.
Είναι μία ασθένεια (ή πιο σωστά μια ομάδα ασθενειών),που προσβάλλει ανθρώπους, κατοικίδια και άγρια ζώα σε όλο τον κόσμο και προκαλείται από παράσιτα (πρωτόζωα) του γένους Leishmania (Λεϊσμάνια). Στην περιοχή της Μεσογείου που μας ενδιαφέρει άμεσα, το είδος της Leishmania που ενδημεί (εμφανίζεται δηλαδή συχνά ) και προσβάλλει τους σκύλους, είναι η Leishmania infantum.
Έτσι λοιπόν και για να αποφευχθεί οποιαδήποτε σύγχυση και παρανόηση, στο άρθρο αυτό θα μιλήσουμε για την ΛΕΪΣΜΑΝΙΩΣΗ του σκύλου στην ΕΥΡΩΠΗ, (πιο συγκεκριμένα στην Μεσόγειο) που οφείλεται στο παράσιτο Leishmania infantum και το οποίο μεταδίδεται κυρίως από σκύλο σε σκύλο (και άλλα ζωικά είδη μπορεί να παίξουν το ρόλο του ξενιστή αλλά ο ρόλος τους είναι περιορισμένος) μέσω ενός εντόμου. Της γνωστής σκνίπας - Φλεβοτόμου.
Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή ασθένεια η οποία συχνά και ιδίως όταν δεν διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα, επιφέρει το θάνατο.
Μία άλλη σημαντική διευκρίνιση που θα ήθελα να κάνω είναι η εξής: θα παρατηρήσετε πως στο άρθρο αυτό συχνά θα αναφέρω την φράση <μετάδοση του παρασίτου> και ΟΧΙ μετάδοση της ασθένειας. Αυτό γιατί, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω, η μετάδοση του παρασίτου σε ένα ζώο ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ νόσηση του ζώου από την ασθένεια αυτή.
Προκειμένου λοιπόν το παράσιτο της Λεϊσμάνια να ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του, χρειάζεται ένα έντομο-φορέα ( σκνίπα) και ένα σπονδυλωτό ξενιστή (σκύλος).
Μια μικρή αναφορά στην σκνίπα (Φλεβοτόμος): είναι μικρό έντομο που το μέγεθός του σπάνια ξεπερνά τα 3 χιλιοστά.
ΦΩΤΟ 1.
Η σκνίπα αυτή δραστηριοποιείται, (τσιμπάει και τρέφεται με αίμα) στην περιοχή της Μεσογείου κυρίως μετά την δύση του ήλιου (βράδυ ή πολύ νωρίς το πρωί), από το Μάιο έως το Νοέμβριο.Βρίσκεται σε περιοχές με υψηλή υγρασία. Ζει και πολλαπλασιάζεται σε σκοτεινούς χώρους, κορμούς δέντρων, σπηλιές, στάβλους, μαντριά, μέσα σε πέτρινους τοίχους, πηγάδια, αγροτικά σπίτια. Τρέφεται με χυμούς φυτών και μόνο τα θηλυκά έντομα τρέφονται επιπλέον με ΑΙΜΑ και μεταδίδουν το παράσιτο της Λεϊσμάνια με το τσίμπημα .
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη αυτής της σκνίπας και καθένα παρουσιάζει προτίμηση ως προς τον ξενιστή από τον οποίο απομυζεί αίμα. Γι'αυτό το λόγο υπάρχουν μεγάλες διαφορές στη συχνότητα μόλυνσης ζώων και ανθρώπου. Πετά σε χαμηλά ύψη ,αποφεύγοντας τους ισχυρούς ανέμους και γενικά έχει παρατηρηθεί πως έχει ένα περιορισμένο πεδίο πτήσεων γύρω από τις φωλιές της. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΟΜΩΣ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΩΣ Η ΣΚΝΙΠΑ ΑΥΤΗ ΠΕΤΑΕΙ ΚΥΡΙΩΣ ΣΕ ΧΑΜΗΛΑ ΥΨΗ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΩΣ ΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΣΕ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΤΣΙΜΠΗΜΑΤΑ (πολύ συχνά ακούω ιδιοκτήτες σκύλων να μου λένε πως δεν βάζουν τα προστατευτικά λουριά στα ζώα τους διότι ζουν σε πολυκατοικίες).
Μια μικρή περιγραφή του παρασίτου της Λεϊσμάνια: είναι ένα διφασικό παράσιτο (πρωτόζωο για την ακρίβεια). 'Εχει δηλαδή 2 στάδια εξέλιξης:
1. ΑΜΑΣΤΙΓΩΤΟ! (ΦΩΤΟ. 2 ) αυτή είναι η ενδοκυτταρική μορφή του παρασίτου. Βρίσκεται μέσα στα μακροφάγα κύτταρα του σκύλου (κύτταρα του οργανισμού του σκύλου που είναι διάσπαρτα σε πολλά όργανα του σώματός του και παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην άμυνα κατά των ασθενειών).
ΦΩΤΟ.2
2.ΠΡΟΜΑΣΤΙΓΩΤΟ! (ΦΩΤΟ. 3 ) αυτή είναι η εξωκυτταρική μορφή του παρασίτου (βρίσκεται μέσα στο έντερο της σκνίπας). Αυτή είναι η λεγόμενη 'μολύνουσα' μορφή του παρασίτου.
ΦΩΤΟ 3.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΣΙΜΠΗΜΑ ΤΗΣ ΣΚΝΙΠΑΣ?
Ας ξεκινήσουμε υποθέτοντας ότι ένας μολυσμένος σκύλος (ένας σκύλος δηλαδή που έχει μέσα στα κύτταρά του το παράσιτο-ΟΧΙ απαραίτητα άρρωστος ! όπως είπαμε προηγουμένως), δέχεται επίθεση από μια θηλυκή σκνίπα. Αυτή τον τσιμπά και παίρνει ένα γεύμα αίματος. Μαζί με το αίμα του σκύλου λοιπόν παίρνει και τα κύτταρά του εκείνα που έχουν μέσα τους τα ΑΜΑΣΤΙΓΩΤΑ παράσιτα της Λεϊσμάνια. (ΦΩΤΟ.2)
Μέσα στο έντερο της σκνίπας τώρα, μετά την κατάποσή τους από αυτήν, τα κύτταρα του σκύλου που περιέχουν τα ΑΜΑΣΤΙΓΩΤΑ ,σπάζουν. Τα αμαστιγωτά ελευθερώνονται και υφίστανται μια σειρά αλλαγών/μεταμορφώσεων καταλήγοντας στην ΠΡΟΜΑΣΤΙΓΩΤΗ μορφή. (ΦΩΤΟ 3.) Εκεί τα προμαστιγωτά αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται σε μεγάλους αριθμούς. Μετακινούνται προς τα επάνω φθάνοντας στο στόμα της σκνίπας. Στο επόμενο γεύμα αίματος από έναν ανυποψίαστο υγιή σκύλο (8-10 ημέρες αργότερα), η σκνίπα μεταφέρει μέσω του σάλιου της τα ΠΡΟΜΑΣΤΙΓΩΤΑ παράσιτα κάτω από το δέρμα του σκύλου. Εκεί, τα ΠΡΟΜΑΣΤΙΓΩΤΑ προσλαμβάνονται (τρώγονται) από τα μακροφάγα (και άλλα ) κύτταρα του δέρματος. Μέσα στα μακροφάγα, χάνουν το 'μαστίγιό' τους, μεταμορφώνονται πάλι σε ΑΜΑΣΤΙΓΩΤΑ (ΦΩΤΟ 2) και αρχίζει ο πολλαπλασιασμός τους.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΤΑ?
Κάνετε αριστερό κλικ πάνω στο 'ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ'